Güneş Hakkında Bilgi

GÜNEŞ : BÜYÜK BİR ENERJİ KAYNAĞI

Güneş yeryüzüne ışık ve ısı gönderen büyük bir gök cismidir. Bulutsu (nebülöz) denilen kızgın bir gaz kitlesiyle akkor halindeki madenlerin yoğuşmasıyla ortaya çıkmıştır.

Kendi çevresinde dönmesi 25 gün sürer. Çapı dünyanın çapının 109 ağırlığı dünyanın ağırlığının 1 300 000 katıdır. Dünyadan uzaklığı 150 000 000 km., yarıçapı 695 000 km’dir.

Dünyadaki hayatı sağlayan kaynak güneştir. O olmasa bitkiler yetişmez, hayvanlar ve insanlar var olamazdı. Dünyaya ısı enerjisi veren de güneştir. Suları buharlaştırıp yağmurların yağmasına, havayı ısıtıp rüzgarların esmesine sebep olur. Gündüz ve gece, mevsimler, dünyanın hem kendi, hem de güneşin çevresinde dönmesinden doğan sonuçlardır.

Güneşin dış yüzeyindeki sıcaklığın 6 000° C olduğu hesaplanmıştır. Merkezinde bu sıcaklık milyonlarca dereceyi bulur.

GÜNEŞİN KATMANLARI

Işıkküre. — Güneşe çıplak gözle bakamayız. Ancak doğarken ya da batarken güneşi kırmızı bir daire Biçiminde görürüz.  Bu güneşin ışık ve ısıveren bölümüdür ve ışıkküre adını alır.

Soğurma Tabakası. — Işıkküre üzerindeki 800 km. kalınlığında bir gaz ve buhar tabakasıdır. Eskiden yalnız güneş tutulması sırasında görülebilen bu tabaka, günümüzde özel araçlarla incelenmektedir.

Renkküre. — Soğurma tabakasının üstünde, 10 000 km. kalınlığında, en çok hidrojen ve kalsiyum gazlarından oluşmuş bir bölümdür. Güneşin tam tutulması sırasında pembe renkli bir tabaka olarak çıplak gözle de görülebilir.

Taç. — Güneşin çevresini saran ve sınırı belli olmayan bir tabaka-dır. Güneş tutulmaları sırasında, gümüş renkte çok büyük çaplı bir hale olarak görünür.

Yeryüzünde bulunan elemanların güneşin bileşiminde de bulunması bu iki gök cisminin aynı yapıda olduklarını göstermektedir.

GÜNEŞ VE GEZEGENLER

Bir odağı güneş olan bir elips üzerinden dolaşan güneşin uydularına gezegenler denir. Dünya da bir gezegendir. Gezegenler çıplak gözle yıldızlardan ayrılabilirler. Yıldızlar çok uzakta oldukları için ışıkları titrek gelir. Gezegenlerin ışıkları daha parlak ve titreşimsizdir. Ayrıca yıldızlar gökyüzünde hep aynı yerde görünür. Gezegenler, birkaç gün izlenirse bu sabit yıldızlara göre yer değiştirdikleri anlaşılır.

Güneşin 9 gezegeni vardır. Bunlar güneşten uzaklıklarına göre, Merkür, Venüs} Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüton olarak sıralanırlar.

Gezegenler büyüklük bakımından birbirlerinden çok farklıdırlar. En küçük gezegen Merkür’dür.

(Dünyanın 16’da biri kadar). Venüs’ün büyüklüğü dünyanınkine yakındır. En büyük gezegen Jüpiter’dir. Dünyadan 1 300 kat büyüktür.

GÜNEŞİN YAPISI

Güneşte en çok bulunan elemanlar hidrojen, kalsiyum, sodyum, magnezyum ve demirdir. Güneş kızgın bir gaz küresidir. Merkezde sıcaklık 20 000 000° C’ı bulur. Renkkürede sıcaklık tekrar artar; tacın başladığı yerde 500 000° C’ı bulur. Merkezdeki korkunç sıcaklıkta madde en ilkel durumdadır. Atom çekirdekleri, elektronlardan ayrılmış gibidir. Güneşin yüzündeki çekim, yerçekiminin 28 katıdır. Dünyada 70 kg. olan bir insan güneşte 2 tona yaklaşır ve çekim şiddetinden elini bile kaldıramaz.

GÜNEŞİN ENERJİSİ

Güneşin enerji kaynağının atomlar olduğu anlaşılmıştır. Güneşin merkezinde hidrojen atomlarının sürekli olarak helyum atomuna çevrilmesi bu enerjiyi doğurur. Böylece güneşin yüzeyinden kaybolan enerji atom değişmeleriyle yenilenmektedir.

Ayrıca güneş enerjisini sağlayan başka atom olayları da vardır. Bilginlerin hesaplarına göre, güneşin kütlesinin % 1’inin hidrojenden helyuma dönmesi güneşe 1 000 000 000  yıllık  bir  ömür sağlamaktadır.

GÜNEŞİN YERİ VE HAREKETLERİ

Güneş Samanyolu adlı bulutsunun 30 000 000 000 000 (otuz trilyon) yıldızından biridir. Bize çok büyük görünmesi yakınlığından doğmaktadır. Güneşten sonra dünyaya en yakın yıldızın ışığı yeryüzüne 4 yılda gelir. Oysa güneş ışığının yeryüzüne gelmesi için 8 dakika yeter.

Güneşin başlıca iki hareketi vardır. Birinci hareketi kendi çevresindeki dönüşüdür. Yalnız bu dönüş katı bir cismin dönüşüne benzemez. Kendi çevresinde dönme süresi her yerinde bir değildir. Güneşin ekvatoru çevresinde dönüşü 25 güne yakın olduğu halde, ekvatordan uzaklaştıkça bu süre 31 güne yaklaşır.

Güneşin’ ikinci hareketi yıldızlar arasındadır. Güneş yakınındaki yıldızlara göre saatte 70 000 km.’ye yakın bir hızla ilerler. Bütün gezegenleri de beraberinde sürükler.

Bu yüzden dünyanın uzaydaki hareketi bir burgu hareketine benzer. Bütün güneş sistemi döne döne yükselen bir merdiven gibi ilerlerler. Dünya her yıl, bir önceki yılki yerinden 500 000 000 km. uzağa düşer.

* Güneş Sistemi ve Güneşteki Lekeler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir