Bir Karagöz oyunu 4 bölümden oluşur: 1 – Giriş, 2 – Muhavere, 3 – Fasıl, 4 – Bitiş.
1 — Oyun başlamadan önce perde arkasındaki ışık yakılınca perdeye biı göstermelik konur. Ev, ağaç, çiçek, havuz, kalyon gibi oyunun dekorunu temsil eden surete göstermelik adı verilir. Zırıltılı bir düdükle oyun başlar. Giriş bölümünde Hacivat bir semai söyleyerek perdeye gelir. Semaiyi bitirdikten sonra «.Hay hak!» diye bağırıp perde gazeline başlar. Perde gazeli genellikle tasavvuf düşüncesini anlatan bir gazeldir. Dünyanın geçiciliğini, bu dış görünüşe aldanmayıp onun arkasında saklı duran asıl gerçeğe varmak gerektiğini belirtir. Hacivat perde gazelini de bitirdikten sonra Tanrı’ya ve zamanın padişahına dua eder. Daha sonra «Yar bana bir eğlence» sözleriyle biten bir konuşma yapar. Karagöz’ü çağırır.
2 — Hacivat‘ın bağırmasına öfkelenen Karagöz’ün perdenin sağ üst köşesinden perdeye atlaması ve Hacivat’ı dövmesiyle muhavere başlar. Bu bölüm-de Hacivat’la Karagöz konuşmaya çalı-şırlar. Ama Hacivat Arapça, Farsça kelimeleri, dilbilgisi kurallarını kullan-maya meraklı bir yarı aydın olduğu için bir türlü anlaşamazlar. Karagöz saf, temiz, okumamış ama akıllı bir insandır. Türkçe’den başka dil bilmez. Bilgiçlik taslamaz. Hacivat’ın gizli işlere yatkınlığına karşılık dürüst biridir. Ancak gerekirse o da amansız olmasını bilir. Bu yüzden muhavere bölümünde Hacivat’ın söylediklerini Karagöz yahiç anlamaz, ya da yanlış anlar. Muhavere bölümü Karagöz’ü oynatanın ustalığına göre çok eğlenceli olabildiği gibi, istendiği kadar da uzatılabilir. Tarihimizde 10-15 saat süren Karagöz oyunları görülmüştür.
3 — Fasıl bölümünde oyunun taklitleri de perdeye gelmeye başlar. Bu bölümde bir olay gösterilir. Karagöz oyunları fasıl bölümünde geçen olaya göre ad alır. Fasıl bölümünün sonunda olay da bitmiştir. Bu bölümdeki kişilere Karagözcüler «taklit» adını verirler.
4 — Bitiş bölümünde Karagöz’le Hacivat kısa bir konuşma yaparlar. Eğer oyunda kılık değiştirmişlerse gene her zamanki kılıklarına bürünmüş olarak perdeye gelirler. Her zaman aynı olan konuşmalarını yaparlar:
Hacivat:
Yıktın perdeyi, eyledi» viran!
Varayım sahibine haber vereyim hemati
Karagöz:
Her ne kadar sürc-i lisan ettikse af-fola
Yarın akşam «.. . .» oyunundayken elime geçersen., Hacivat bak ben de sana ne oyunlar oynarım!
Bu konuşmadan sonra perde arkasındaki «,şavkı» (mum ya da ışık) söndürülür. Oyun bitmiş olur.