Havanın Canlılar İçin Önemi

HAVANIN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ

Yeryüzünde hiçbir canlı havasız yaşayamaz. İnsanlarla hayvanların yaşaması, hareket edebilmesi için enerji gereklidir. Canlılar enerjiyi besinlerden alırlar. Besinler canlının vücudunda yanar; yanma sonunda ısı enerjisi açığa çıkar. Canlı bu enerjiyi kullanarak yaşar. Yanma için de oksijen gerekli olduğundan, canlıların yaşaması oksijene, dolayısıyla havaya bağlı demektir.

İnsanlarla hayvanlar havayı solunum yoluyla alırlar. Balıklar da solungaçlarıyla deniz suyunda erimiş olan oksijenle yaşarlar.

Bitkilerin besinlerini almaları için de oksijen gereklidir. Oksijeni bitkiler yapraklarıyla havadan, kökleriyle de toprakla sudaki havadan sağlarlar. Deniz bitkileri ise yalnız deniz suyunda erimiş halde bulunan oksijenle yaşar.

Canlıların, özellikle insanların sağlığı yeterince oksijen almalarına bağlıdır. Solunum sonunda bir yerdeki havanın oksijeni azalır, karbon dioksiti artar. Bu arada nemi, sıcaklığı da artar. Hatta çok küçük odalarda fazla sayıda insan bulunursa oda kokmaya bile başlar. Böyle kirli havada uzun süre kalınırsa insanda baş ağrısı, halsizlik başlar. Daha sonra esneme, uyku görülür. Kirli havada çok uzun süre kalan insan ölüm tehlikesiyle de karşı karşıyadır. Onun için oturulan oda, sınıf, sinema gibi yerler sık sık havalandırılmalıdır. Kapıları, pencereleri açarak havalandırmak mümkündür. Bundan başka vantilatör gibi araçlar da kullanılır. Havanın kolay değişmesini sağlamak için odanın karşılıklı pencerelerini açmak gerekir. Böylece bir hava akımı yaratılmış olur, hava çabuk değişir. Odada soba varsa, yani hava bir yerde ısıtılıyorsa odanın hava değişimi kolaylaşır.

Fabrikalar, kalorifer şehir havasını kirletir. Onun için modern şehircilik anlayışında fabrikalar mutlaka şehir dışına yapılmaktadır. Kalorifer bacalarından çıkan gazların, tozların dağılması rüzgâra bağlıdır. Rüzgârsız, çukur yerlerde kurulmuş şehirler bu bakımdan sağlığa elverişli değildir.

Havanın içindeki karbondioksit de bitkiler için ayrıca önem taşır. Yeşil (klorofili) bitkiler kendileri için gerekli olan besini (glikoz), havadan aldıkları karbondioksitle kökleri aracılığıyla topraktan aldıkları suyu birleştirerek yaparlar. Bu olaya özümleme» denir (Bak: Bitkiler). Bu arada bitkiler havaya oksijen verir. Dolayısıyla özümleme yapan bitkiler havayı oksijen bakımından zenginleştirir, yani temizler. Ama özümleme yalnız güneş ışığında, gündüzleri olur. Demek ki bitkiler gündüzün özümleme için havadan karbondioksit alıp havaya oksijen verirken bir yandan da solunumla oksijen alıp karbondioksit verir. Gece ise yalnız solunum yaptıkları için, oksijen alıp karbondioksit verir. Bu yüzden geceleri yatak odasında bitki, çiçek bulundurmak doğru değildir.

2 thoughts on “Havanın Canlılar İçin Önemi”

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir