Elektrik Kanunları, Gerilim, Kutuplar

Bütün bilimlerde olduğu gibi elektrik olayları da belli kanunlara uygun olarak gelişir.

Gerilim. — Elektrik yükleri değişik olan iki cisim arasında gerilim (potansiyel farkı) vardır denir. Bu, ele alınan iki cisim arasında elektron sayısı bakımından fark olduğunu gösterir. Pillerin, akümülatörlerin, alternatör ya da dinamoların uçları arasında bir gerilim vardır. Uçların birleştirilmesiyle elektrik akımının doğmasını bu gerilim sağlar. Bu elektrik enerjisine elektromotor kuvvet de denir.

Uçları arasında gerilim olan böyle bir elektrik kaynağına; elektrik enerjisi kullanan herhangi bir elektrik alıcısı bağlanarak bir devre yapılır. Buna kapalı elektrik devresi denir.

Direnç. — İletken cisimlerin elektrik geçirgenliği özelliklerine göre değişir. Bu değişiklik, o cismin direnci olarak adlandırılır. Direnci küçük olan iletkenlerin akım geçirme yeteneği büyüktür. Direnci büyük olan iletkenlerden de daha az akım geçer. Direnç elektron akımına karşı koyar.

Her iletkenin direnci değişiktir. Buna özgül direnç denir. Bir iletkenin 1 mm-, kesitinde ve 1 m. uzunluğundaki parçasının direnci, onun özgül direncidir. Özgül direnci küçük olan cisimlerin iletkenliği büyüktür. Bir cismin direnci ayrıca kesit ve uzunluğa da bağlıdır. Kesit büyüdükçe direnç azalır. Boy uzadıkça da artar.

Kutuplar: Pil, akümülatör, elektrik makinesi gibi bir elektrik üretecinin uçlarına kutup adı verilir. Bir üretecin kutupları telle birleştirilirse, o telden akım geçer. Elektron akımı, eksi elektrikle yüklü cisimlerden artı elektrikle yüklü cisimlere doğrudur. Bir elektrik üretecinde de elektron akımı eksi kutuptan artı kutba doğru olacaktır. Ama elektron kuramı kurulmadan önce de elektrik kullanıldığı ve akışkan kuramı doğru sanıldığı için akımın artı kutuptan eksi kutba doğru aktığı kabul edilmişti. Eskiden bu yana yerleşmiş olan bu kabul artık değiştirilmemiş, olduğu gibi bırakılmıştır. Çünkü akışkan kuramına göre elektrik su, hava gibi akabilen, gözle görülemeyen bir varlıktır. Her cisimde belli bir değerde elektrik vardır. Bir cisim belli değerden çok elektriklenmişse artı (-|-)> az elektriklenmişse eksi (—) elektrikle yüklü demektir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir