Çocuk Edebiyatı

Çocuk Edebiyatı

Ortaçağ’ın karanlıkları içinde, çocuk, gerek doğu ülke­lerinde ve gerekse bütan Batı Hıristiyan dünyasında din eğitiminin büyük baskısı altında bulunmakta, ruhsuz bir oyuncak gibi hor görülmekteydi. Büyük Fransız dev­rimiyle birlikte papaz eğitim sisteminin baskısı çocuk ruhları üzerinden kalktı ve çocuk, ulusun en taze umudu olarak görülmeye ve değerlendirilmeye başladı. Fransız düşünürü Rousseau (1712-1778) «Emile» adlı kitabıyla çocuk dünyasına yeni bir anlayış getirdi.

İsviçreli ünlü eğitimci Pestalozzi (1746-1827) çocuk­ları dizlerine oturtarak tatlı hikâyeler ve masallar anlat­mayı denedi;  çocukların bundan çok hoşlandığını gördü, Almanya’da Grimm kardeşler (Jacob Grimin: 1785-1863 ve Wilhelm Grimm: 1786-1859), köylere giderek en güzel  Alman  masallarını  toplayıp  yayınladılar.

Fransa’da Perrault (1628-1703), yine köylere gide­rek en güzel Fransız masallarını topladı ve «Geçmiş Za­man Masalları» adıyla yayınlandı.

Fransa’da 1621’de doğup 1695’te ölen La Fontaine_} Frikyah Ezopos’tın topladığı eğitici hikâyeleri, büyük bir sanat gücüyle büsbütün kendine mal ederek şiir diliyle yaz­dı ve dünya çocuklarına 250 tane çok değerli bir hikâye hazinesi armağan etti .

İngiltere’de 1661’de doğup 1731’de ölen DoMİel Defoe, yazdığı «Robinson Crusoe» adlı romanıyla hem büyük, hem de küçük okuyuculara gerçekten değerli bir eser verdi. Issız bir adada yalnız başına uzun yıllar geçiren birinin içten ve gerçekçi hikâyesi çocuklarla beraber herkesi büyü­lemişti.

Daniel Defoe‘nin çağdaşı olan Swift (1667-1745)’in yazdığı «Gulliver’in Gezileri» aslında büyükleri yermek için yazıldığı halde çok güzel bir çocuk romanı olarak tutundu. Gulliver cüceler ve devler ülkesine ayrı ayrı yolculuk eder ve oralarda başından geçen olağanüstü serüvenleri tatlı tatlı anlatır.

Louisa May Alcott, (1822-1888) «Küçük Kadınlardı yazdı. Günlük hayatın akışı ve tam bir hürriyet içinde bir­kaç küçük kızın yetişmesini anlatan hikâye çok beğenildi. Yazar, bu kitabında öğrenci-öğretmen topluluğunun bun­dan sonraki gelişme biçimlerini de yepyeni bir pedagoji ve psikoloji zenginliği içinde anlattı. «Küçük Kadınlardı «Küçük Erkekler» ve başka kitaplar kovaladı.

En  büyük Amerikan  mizahçısı Mark  Tvjain  (1835-1910) çocuklar için yazmayı düşündü, tanıdığı birkaç çocuğun karakterini ve yaşayış hikâyelerini birleştirerek kız ve erkek çocukların zevkle okuyacağı «Tom Sawyer» romanını yazdı. Afacan bir çocuğun meraklı ve zengin serüvenleri, yalnız çocukları değil büyükleri de sürük­leyip götürür. «Alis Harikalar Ülkesinde» tam anlamıyla bir çocuk romanıdır. Bu küçük kız çocuğunun rüyaya benzer bir garip olaylar ülkesinde korkulu düş gibi serüvenleri, masal havası yumuşaklığı içinde sürer gider. Lewis Carroll’un bu kitabı en başta gelen çocuk kitapları arasındaki yerini günümüzde de korumaktadır.

Danimarkalı yazar Andersen Hans Christian (1805-1875) ‘in yazdığı peri masalları, çocuk kitaplığının en baş köşesindeki yerini henüz kendi türündeki başkalarına bırakmamıştır.

C. Collödi «Pinokyo» adlı kitabında yapıcısının Pinokyo adını verdiği bir kuklanın çok değişik, gülünç ve acıklı serüvenleri sıralanır.

Çocuk romanlarının en tutunmuş olanlarından biri de «Polly Anna»’dır, Bu roman yazılalı çok zaman olduğu halde en çok basılan ve okunan kitaplardandır. İnsancıl duygularla dolu sıcakkanlı tatlı bir küçük kız, somurtkan, umutsuz, pencerelerini ve gözlerini dünyanın güneşine ve yaşayışın sevincine ve güzelliğine kapamış insanlar ara­sında bir sihirli meşale gibi dolaşır. Kendi benliğinin dar çerçevesinden çıkıp küçük bir iyimserlik meleği gibi öbür insanların  karanlıklarını darmadağın  eder.

Çocuklar dünyasını süsleyen yıldız kitaplardan biri de İtalyan yazarı Amici’nin yazdığı «Çocuk Kalbi» kita­bıdır. Yazar, çocuklarda iyi huylar ve karakterler yara­tabilecek güçte bir yığın insancıl konuyu küçük kahra­manlarının içten yaşayışlarını ele alarak işlemiştir.

Güzel çocuk romanlarından biri de «Arı Maya» dır. Kovanından ayrılmış bir arının başından geçen türlü serü­venler şiir, sıcaklık ve güzellik dolu tablolar içinde anla­tılmaktadır.

Ünlü Fransız yazarlarından Jules Verne (1828-1905) gelecek zamanları hayal ederek değişik türde eserler verdi. Bunları büyükler kadar çocuklar da zevk ve heye­canla okudular. «Beş Hafta Balonla Keşifler Seyahati», «80 Günde Dünya Seyahati» ve «Kaptan Grant’ın. Çocuk­ları» adlı eserleri en çok sevilenlerdir.