Birinci Dünya Savaşı, Birinci Dünya Savaşı Sonuçları

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI: Yüzyılın başlarında Avrupa’da siyasal durum çok karışıktı. Eskilerden kalma birtakım toprak kavgaları sürüp gidiyordu. Birçok devlet yeni yeni sömürgeler elde etmek istiyorlardı. Devletler birtakım çıkar birlikleri halinde bir araya gelmeye başladılar. Özellikle Almanya çok güç durumda olan ekonomisini kurtarmak için huzursuzdu. Zaten kendini dünyanın en büyük güçlerinden biri olarak görmekteydi. İngiltere, Fransa da yayılmak istiyorlardı. Çarlık Rusya’sı da bakışlarını batı ve güney sınırlarına dikmişti. Bu hava içinde herkes ufak bir bahane beklemekteydi. Avusturya – Macaristan veliahdını bir Sırp’ın Saraybosna’da öldürmesi yeterli oldu. Kısa bir anda her ülke birbirine savaş ilan etti, saldırıya geçti.

İlk önce Avusturya – Macaristan, Sırbistan’a, onu koruyan Rusya, Avusturya – Macaristan’a savaş açtı. Almanya bu sonuncusunun bağlaşığıydı; seyirci kalamazdı. Öte yandan Fransa ile İngiltere Rusya’nın bağlaşığıydı. Bunlarla birlikte bir sürü küçük devlet büyük devletlerin bu kuvvet gösterisinin ortasında buldular kendilerini. Almanya savaş gücüne çok güveniyordu ve hızlı bir saldırıya geçerek kısa zamanda Fransa ile Rusya’yı istilâ edebileceğini ve savaşın Avrupa içindeki önemli kısmını bitireceğini sanıyordu; ondan sonra İngiltere’yi dize getirmek de kolay olurdu. Gerçekten de uzun zamandan beri bütün gücü ile böyle bir savaşa hazırlanmış olan Almanya ilk anlarda büyük başarı kazanır gibi oldu. Bir bakıma Rus cephesi de o kadar parlak geçmedi. Her iki yanın kısa süreli başarıları bir yana, Almanlar işin başında umduklarını gerçekleştiremediler. Ama, savaşın uzaması sonunda, zaten yüzyılın başından beri büyük bir çalkantı içinde bulunan Rusya’nın ordularında moral çöküntüsü belirdi ve bozguna uğramaya başladılar. 0 sıralarda Almanya’ya dost görünen İtalya birden onun karşısında yer alarak savaşa katıldı. Almanlar gene bu sıralarda devleti elinde tutan kimseleri etkileyerek Osmanlı İmparatorluğu’nu da kendi yanlarında savaşa sokmayı becerdiler. Bulgaristan da yardıma koşarak uzun zamandır başarı ile direnen Sırpları ezdi.

Rusya güç durumda kalmıştı. Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşa girmesi Rusya’nın can damarlarından birini kesmişti. İngilizler ve Fransızlar bağlaşıklarının durumunu hemen anladılar. Çarlık çöküntüye yüz tutmuştu; onu kurtarmak için Boğazları mutlaka açmak gerekiyordu. Bu amaçla geldikleri Çanakkale’de büyük bir yenilgiye uğrayarak geriye döndüler.

Savaş başka yerlere de yayılmıştı. İngilizler Afrika’da Alman sömürgelerini işgal ediverdiler. İngilizler ’in kendi sömürgelerinden getirdikleri kuvvetler Avrupa cephelerinde Avrupalıların kendi çıkarları için yaptıkları bir savaşta çarpışmaktaydı. Ortadoğu’da bağımsızlıkla yanıp tutuşan Arapları İngilizler ve Fransızlar iyi oynatıyorlardı; birtakım şeyhlerle birtakım sözde antlaşmalar yapıp Arapları Türkler ’in üstüne sürdüler, kendileri de orduları ile saldırdılar. Savaşın sonunda Türkler ulusal sınırlarına çekilmek zorunda bırakılmışlardı ama, Araplar özledikleri bağımsızlığın Avrupalı kuvvetlerin işgali demek olduğunu acı acı öğrendiler.

Türkiye parçalandı. Almanya’nın bazı toprakları alındı. Dünya geçici bir barış dönemine girdi. Bu arada bizim Kurtuluş Savaşımız, sömürgeci kuvvetleri yurdumuzdan atarak ulusal bağımsızlığımızı sağladı. Rusya’da büyük değişiklikler olmuş ve sosyalist bir rejim kurulmuştu. Birçok dünya devleti savaşın kolay kolay unutulmayacak olan yaralarını sarmakla uğraşıyorlardı. Bu işten en çok Amerika kârlı çıkmıştı. Bir tek bomba düşmeyen topraklarında endüstri hızla gelişiyor ve endüstrisi yok olmuş Avrupa’ya göre çok rahatlıkla köprü başlarını tutuyordu. Dünyada bütün sıkıntılara rağmen bir ferahlık belirir gibi oldu. Ama, aslında bu kandırıcı bir gelişmeydi. Tersine, savaş dolayısıyla çığrından çıkmış olan ekonomi bir türlü sağlam temellere oturamamıştı. Birden çok büyük sıkıntılar belirdi. Bütün dünya müthiş bir buhranın içine düşmüştü. Bundan kurtulmak kolay olmadı. Almanya’da Hitler, İtalya’ da Mussolini iş başına geçtiler. I. Dünya Savaşı’ndan önce olduğu gibi Almanya yeniden silahlanmaya başlamıştı. Dünya ikinci bir çatışmaya sürükleniyordu.

Katılan ülkeler: Bir yanda Almanya, Avusturya – Macaristan, Türkiye ve Bulgaristan, karşılarında Rusya, Fransa, İngiltere, İtalya, Amerika, Japonya, Sırbistan, Belçika, Yunanistan, Portekiz ve Karadağ vardı.

Ülkeler                                   Ölenlerin sayısı                        yaralanan ve esir sayıları(%)

Türkiye                                                325.000                               34
Almanya                                             1 773 700                             65
Avusturya-Macaristan                       1 200 000                              90
Bulgaristan                                         87 500                                  22
Rusya                                                 1 700 000                             76
Fransa                                                1 357 800                             73
İngiltere                                                908 400                              36
İtalya                                                    650 000                               39
Amerika                                              126 000                                  8
Japonya                                               300                                        1
Romanya                                            355 700                                71
Sırbistan                                              45 000                                 47
Belçika                                                 13 700                                35
Yunanistan                                          5 000                                   12
Portekiz                                               7 000                                   33
Karadağ                                              3 000                                    4o

Toplam                                                8 538 100

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir