AYI
Ayı memelilerden, etçil bir yaban hayvandır. Kuzey yarım küresinde yaşar; Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika’ya yayılmıştır. Afrika ve Okyanusya’da yaşamaz. Ayırıcı özellikleri iri gövdesi, kalın ve kaba kürkü, körelmeye yaklaşmış çok kısa kuyruğu, düz tabanlarıdır. Yavrusu, doğduğu zaman bir sincaptan daha hafiftir.
Ayılar, omurgalı hayvanların memeliler sınıfından ve ayıgiller familyasındandır. Tabanları düz olan ayaklarında 5 parmak vardır. Bunların ucundaki sivri tırnaklarını içeri çekemez; genellikle iyi gelişmiş olan bu tırnaklar tırmanmaya, yeri kazmaya yarar. Ayının kafası geniş, çeneleri uzun ve kuvvetlidir. Etçil olmasına rağmen çok zaman ot da yediği için dişleri bu iki besine göre gelişmiştir. En çok meyve, küçük hayvan, böcek ve balık yer. İskeleti kaim kemiklerden kurulu, özellikle kaburgaları çok kuvvetlidir.
Ayı, tıknaz ve hantal görünüşünün ardında büyük bir hıza ve çevikliğe sahiptir. Kızdırılmadıkça genellikle tehlikesizdir; korktuğu, saldırdığı zaman kayalık, buzluk yerlerde bile çok hızlı koşabilir. En ağırları dışında, bütün ayılar ağaca tırmanabilir. Küçük kulaklarına rağmen işitme duyusu gelişmiştir. En duyarlı organı, çok uzaklardan koku alabilen burnudur.
Ayılar, kış aylarında kış uykusuna yatar. Uyku süresi iki aydan altı aya kadar değişir. Yalnız hayvanat bahçelerindeki ayılar kış uykusuna yatmaz. Kış uykusu tam bir uyku değil, daha çok uyuşukluk halidir. İninde veya bir ağacın kovuğunda kış uykusuna yatan ayı yemez, içmez.
Ayılar hemen her şeyi yerler. Etçil hayvan olmakla birlikte meyve, kök gibi bitkileri yerler. Yılan, balık, kurbağa, böcek gibi canlıları da yiyen ayılar, karınca yemekten de hoşlanırlar.
Ayıların birçok türü vardır. Başlıcaları boz ayı, Himalaya ayısı, beyaz ayı‘dır. Beyaz ayılar, kuzey ülkelerinin kuzey kutup çenberi bölgelerinde yaşar. Bunlar çok iyi yüzer, balık ve fok yiyerek beslenirler. Himalaya ayıları İran’dan Japonya’ya kadar olan bölgelerdeki ormanlarda yaşar. Boz ayı da Türkiye’deki ormanlarda, Balkanlarda, Rusya, Afrika ve Amerika’da yaşar.
Ayılar sürü halinde yaşamaz. Belli bir alanda en çok bir çift ya da 3-4 üyeli bir aile bulunur. İnlerini, genellikle kayalar içindeki bir mağara, içi boş büyük bir ağaç vb. arasından seçerler. Dişi, ilkbahara doğru 1-4 yavru yapar. Yavrusunu koruyan ayı daha vahşi olur. Ancak, kolayca eğitilebilen bir hayvandır. Oldukça anlayışlı, tutulmaya ve iklim değişmesine dayanıklıdır. Hayvanat bahçelerinde rahatça ürer.
AYI VE İKİ AHBAP
İki ahbap parasız kalmış
Ve komşularına satmışlar.
Daha Ölmemiş, ama öldürecekleri Bir ayının postunu.
Ayıların kralıymış bu, iki ahbabın dediğine göre.
Postu en acı soğuktan korurmuş,
Bir değil, iki kürk çıkarmış ondan Öyle övmüşler ki ayılarını,
Rabelais’nin çobanı Dendeno Bu kadar övmemiştir koyunlarını.
Post onların sanki, ayının değil:
İki gün sonra, demişler; Ayımızın postunu elinde bil
Fiyatta anlaşıp gitmişler ormana.
Bir de bakmışlar, ayı
Yürüyor üstlerine bütün hışmıyla.
Evdeki pazarlık uymamış çarşıya:
Yıldırım çarpmışa dönmüş bizimkiler:
Zarar ziyan isteyememişler ayıdan
Biri çıkmış tepesine bir ağacın
Öteki taş kesilip korkudan
Kesmiş soluğu yatmış, ölü gibi, yüzükoyun.
Duymuşluğu varmış ki bir yerden
Pek saldırmazmış ayı
Kımıltısı; soluğu kesilmiş yatanlara.
Haşmetli ayı basmış tongaya, budalaca:
Bakmış yatıyor upuzun, ölü sanmış;
Belki numaradır diye
Evirmiş çevirmiş de adamı;
Uzatıp burnunu soluk aramış ağzında.
Bir leş bu bırak, demiş; kokuyor bile.
Ve çekmiş gitmiş ormana ayı.
Bizim öteki bezirgan,
İnmiş çıktığı ağaçtan;
Koşmuş ahbabına: — Aman çok şükür, demiş;
Korkmanla kaldın, ucuz atlattın vartayı.
Ee? Hani bizim post? diye de gülmüş
Ve sormuş?— Kulağına ne söyledi ayı?
Pençesiyle çevirince seni,
Bir şeyler konuşur gibiydi.
— Dedi ki, demiş ahbabı, bir daha
Öldürmediğin ayının postunu satma.
(Çev. Sabahattin Eyuboğlu)
Yorum yazın Tüm Türkiye Sesinizi Duysun…!