Aristoteles Kimdir, Hayatı?

ARİSTOTELES (M.Ö. 382 – 322)

Aristoteles ünlü Yunan filozofu. Ege denizinin kuzeydoğu kıyılarında doğdu. Babası sarayda hekimdi. Ünlü filozof Platon’un (Eflatun) yanında yetişti. Hem öğrencisi, hem de iş arkadaşı olduğu öğretmeniyle çok iyi anlaşıyordu. Onun ölümünden sonra  okuldan,  ayrıldı; gezmeye başladı. Gittiği yerlerde, öğretmenlik ediyor, incelemelerde bulunuyordu.

4 yıl kadar süren, gezginlikten sonra Büyük İskender yetiştirmek üzere Makedonya’ya çağrıldı. Orada 7 yıl kaldı. İskender’e bütün Yunanlıların önderi olması ve Doğu’ya doğru ilerleyerek Persler’i yenmesi gerektiği düşüncesini aşıladı. Onun tahta çıkmasından sonra Atina’ya döndü kendini bilimsel çalışmalara ve kurduğu okulda öğrenci yetiştirmeye verdi. 13 yıl süren bu dönemin sonunda, Atina’da, beliren siyasî değişikliklerin kendisi için tehlikeli olmaya başladığını anlayarak bir adaya çekildi ve orada öldü.

Aristoteles‘in etkisi ilk zamanlar o kadar büyük olmamıştı, İlkçağ’a göre  en  büyük  filozof   Eflatun’du. Hristiyanlığın Avrupa’da yerleşmesinden  sonra Aristoteles en büyük filozof sayıldı. Onun   görüşleri hatta fizik, astronomi alanında ileri sürdüğü, kuramları (teorileri) bile Hristiyanlık felsefesinin tartışılmaz esasları haline geldi. Aristoteles’in söylediklerine, karşı çıkanlar Hristiyanlığa karşı çıkmış sayılıyor, engizisyon mahkemelerinde  ağır cezalara çarptırılıyordu. Aristoteles, dünyanın yerinde durduğunu, güneşin dünya çevresinde döndüğünü ileri sürmüştü. İlkçağın yetersiz bilgileriyle vardığı bu sonucun yanlış olduğunu Aristoteles elbette ki anlayamazdı. Ama ondan çok sonra yaşamış olan İtalyan bilgini Galileo Galilei (1564-1842) dünyanın güneş çevresinde döndüğünü, yaptığı bilimsel araştırmalara dayanarak söyleyince Hıristiyanlığa karşı çıkmış sayıldı, Engizisyon mahkemesine verildi ve ömrünün sonuna kadar bilimsel araştırmalar yapması  yasaklandı.  Üstelik,   bugün doğru olduğu kesinlikle ispatlanmış olan görüşünü yalanlamak zorunda bırakıldı.

Görüldüğü gibi çağına göre çok önemli ve büyük bir düşünür olan Aristoteles daha sonraları insanlığın 2000 yıl kadar bir süre yeni araştırmalar yapmasını önleyen bir düşüncenin temsilcisi haline getirilmiştir.

Bu karanlık Ortaçağ’ın atlatılmasından sonra Aristoteles, insanlık tarihinde gerçek yerine kavuş muş, XIX. yüzyılda onun bilimsel düşüncenin gerçek kurucularından biri olduğu kabul edilmiştir.

Aristoteles’in İslâm kültürü üzerinde de büyük etkisi olmuştur. Eserleri Farsça’ya, Arapça’ya çevrilmiş, Farabî, İbni Sina gibi bilginler ondan yararlanmışlardır.

Aristo çok değişik konular da eserler vermişti. Bunlar daha çok, kendi okulunda verdiği derslerde kullanılmak ya da öğrencilere okutulmak üzere hazırlanmış yazılardır. Dilcilik alanında yaptığı çalışmalarla Yunan dilbilgisini, mantık ve fizyoloji konusunda yaptığı incelemelerle bu bilimlerin temelini kurmuştur. Biyoloji çalışmalarıyla da bu alandaki bilimsel ilerleyişte büyük payı olmuştur. Ayrıca fizik, ahlâk, politika konularında da eserler yazmıştır. Eflatun’un öğrencisiyken yazdığı Diyaloglar, öğretmeninin aynı adı taşıyan kitabını örnek tutarak hazırladığı yazılardır.