BİTLİS HAKKINDA BİLGİ
Doğu Anadolu bölgesinde bir ilimizdir. Kuzeybatısında Muş ve Ağrı, doğusunda Van gölü; güneydoğusunda Van, güney ve güneybatısında Sürt illeri vardır. Yüzölçümü 6 707 km2, nüfusu 218 305’tir. İl merkezinin yüzölçümü 1 631 km2, nüfusu.68.132 , belediye sınıfları İçinde kalan nüfusu 38.130’dur. İl toprakları, denizden 2 000-3 000 m yükseklikte engebeli bir bölgedir. Hayvancılık yapılır. Başlıca tarım ürünleri buğday, çavdar, darı ve tütündür. Sigara, süt fabrikaları ve et kombinası başlıca sanayi kuruluşlarıdır.
Van golü kıyılarından hemen sonra yüksek yaylalar başlar. Bu yaylalar üzerinde Nemrut ve Süphan dağları bulunur. Bunlar volkanik dağlardır. Nemrut dağı son olarak 1441?de püskürmüştür. Süphan, Ağrı’dan sonra Türkiye’nin en yüksek dağıdır. Yüksekliği 4 434 m’dir. Bitlis’te iklim çok serttir. Kışlar uzun ve soğuk, yazlar kısa ve sıcaktır. Dağlarda meşe, karaağaç, ardıç ormanlarına rastlanır. Buğday ve darı ekilir. Ekonomisi tarıma dayanır. Öğretmen okulu ve sağlık koleji vardır.
BİTLİS TARİHİ
Bitlis‘in ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmiyor. Söylentiye göre, İskender’in emriyle Badlis adlı bir subayı, buraya bir kale yaptırmıştır. XI. yüzyıla kadar Bizans’la Müslümanlar arasında eî değişirmiş, sonunda Selçuklu Türkleri Bitlis’e yerleşmiştir. Selçuklu Devleti yıkılınca çeşitli beylikler burada egemen olmuştur. Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.
Bitlis’in merkezle birlikte 7 ilçesi vardır:
ADİLCEVAZ, İlin kuzeyinde, Van gölünden 1 km içerdedir. Yüzölçümü 812 km2, nüfusu 26.950’dir. Yamaçlarda ormana rastlanır. Çevrede ceviz, kayısı yetiştirilir. Bizans ve Selçuklu eserlerinin kalıntılarına rastlanır, Merkez bucağa bağlı 13, Göldüzü bucağına bağlı 12 köyü vardır.
AHLAT, Van gölü kıyısında eski bir şehirdir. Yüzölçümü 1 044 km2, nüfusu 34.217’dir. Romalılar zamanında adı Hilyat’tı. Ahlatşahlar devletinin başkenti olan eski Ahlat, 2 km ötededir. Müzesi vardır. Merkez bucağa bağlı 14, Ovakışla bucağına bağlı 11 köyü vardır.
GÜROYMAK: Nüfusu 37.030 olup toprakları genellikle dağlıktır. Ekonomisi hayvancılığa dayalıdır. 25 köyü vardır.
HİZAN, İlin güneyindedir. Yüzölçümü 917 km*, nüfusu 43.790’ dır. Arpa, darı ekilir. Ekonomisi hayvancılığa dayalıdır. Merkez bucağa bağlı 18, Akşar bucağına bağlı 4, Sağınlı bucağına bağlı 11 köyü vardır.
MUTKİ, İlin batısına düşer. Yüzölçümü 1 068 km2, nüfusu 38.004’dür. Tarım ve hayvancılık yapılır. Tütün ekimi önemlidir. Merkez bucağa bağlı 10, Geyikpınar bucağına bağlı 8, Kavakbaşı bucağına bağlı 12, Meydan bucağına bağlı 12 köyü vardır.
TATVAN, Van gölü kıyısında bir iskeledir. Yüzölçümü 1 235 km2, nüfusu 81 992’dir. Nemrut dağı (3 050 m) bu ilçededir. Dağın tepesinde bir krater gölü vardır. Merkez bucağa bağlı 9, Küçüksu bucağına bağlı 10, Reşadiye bucağına bağlı 23 köyü vardır.
BİTLİS KALESİ
Büyük İskender’in emriyle, Bitlis suyuna karışan iki derenin birleştiği yerde, bir kayanın üstüne yapılmıştır. Dörtgen biçimindeki kalenin içinde eskiden 300 ev ve büyük bir saray vardı. Kalenin hikâyesi şöyledir: İskender, Badlis adlı subayını, buraya sağlam bir kale yapmakla görevlendirmiş. Kale bitince İskender gelmiş, ama içeri alınmamış. Bunun üzerine kaleye hücum etmiş, bir hayli kan dökülmüş ama, kale ele geçmemiş. İskender vazgeçmiş, geri dönerken kalenin kapılan açılmış, “Ey büyük fatih! Benim sana karşı başkaldırmam ve direnmem senin daha önce vermiş olduğun emrin gereği idi. Sen; benim gibi bir kralın alamayacağı bir kale yapmamı emretmiştin. Senin emrin üzerine yaptığım bu kalenin ne kadar sağlam fethedilmesinin ne kadar imkansız olduğunu ispat etmek amacıyla bu cüreti gösterdim. Şimdi ben ve kuvvetlerim hareketimizden dolayı müstahak göreceğiniz cezaya razı olarak emrinizdeyiz” demiştir. Bunun sonucunda İskender tarafından bağışlanmıştır. Söylentiye göre Bitlis adı da bu komutanın isminden gelir.
