Barbaros Hayrettin Paşa

Barbaros Hayrettin Paşa Kimdir, Hayatı, Savaşları
(1473-1548)

Barbaros Hayrettin (Hızır Reis) Türk amirallerinin   en   büyüğüdür. Yakup adlı bir sipahi subayının oğlu olan Barbaros, Midilli’de doğdu. Babası Fatih Sultan Mehmet’in sipahileri arasında bulunmuş, fetihten sonra Midilli’ye, yerleşmişti. Burada dört oğlu oldu: İshak, Oruç, Hızır ve İlyas.

Barbaros (Hızır), kardeşi İlyas’la birlikte gemi seferleri yaparken Rodos şövalyelerine esir düştü. Bir süre sonra kapatıldığı zindandan kaçtı; Antalya’da Şehzade Korkud’un hizmetinde çalıştı; daha sonra ağabeyi Oruçla birleşerek korsanlığa başladı.

Osmanlı devleti o sıralarda korsan gemilerinin Anadolu sahillerinde dolaşmasını yasak edince Tunus’taki Cerbe adasına gidip bu rayı kendilerine üs yaptılar; gittikçe faaliyet sahalarını genişlettiler. Fransa, Venedik, Ceneviz ve İspanya sahillerini vuruyorlardı. Sonunda 1516 yılında Cezayir kalesini almayı başararak burada küçük bir hükümet kurdular. Ancak çok geçmeden Araplarla İspanyolların hücumuna uğradılar. Oruç Reis Tlemsen’de şehit düştü.

Oruç ölünce Cezayir’deki devletin başına Barbaros Hayrettin geçti. O sırada Yavuz da Mısır’ı fethetmişti. Barbaros, Cezayir’i Osmanlı saltanatı emrine bıraktı, Yavuz da onu beylerbeyi yaptı. Artık Barbaros Hayrettin bir Osmanlı paşası olmuş, günden güne kuvvetlenmeye başlamıştı. Filosu gittikçe büyüyor, Avrupa devletlerine korku ve dehşet salıyordu. O sırada Kanunî padişah olmuştu. Kanunî Akdeniz’e hâkim olmak istediği için bu ateşli Türk paşasını İstanbul’a çağırdı. Barbaros donanmasıyla birlikte geldi. Her biri eşsiz bir deniz kurdu olan 18 kaptanını da yanında getirmişti. Kanunî Sultan Süleyman onu Kaptan-ı Deryalığa   (deniz kuvvetleri komutanlığına) getirdi.

Barbaros Hayrettin Osmanlı imparatorluğu donanmasının başkomutanı olarak eşsiz deniz seferleri yaptı. Yunan adalarından çoğunu, Messina’yı, İtalya kıyılarından bazı kesimleri aldı. Avrupalıların düzenlediği deniz Haçlı seferlerini bozdu.

PREVEZE DENİZ SAVAŞI

Avrupalı devletlerin Osmanlı imparatorluğuna karşı düzenlediği deniz Haçlı seferlerinin en büyüğü 1538 yılında Andrea Dorya komutasında düzenlenmişti. Dorya’nın donanmasında 800 gemi, 3 000 kadar top ve 60 000 asker vardı. Osmanlı donanması ise 122 gemiden kuruluydu. Türk savaş gemileri Haçlı gemilerinden küçüktü ama manevra yetenekleri yüksekti.

Savaş 28 eylülde Yunan denizindeki Preveze açıklarında oldu (1538). Barbaros kıyaslanamayacak kadar üstün kuvvetli düşman donanmasının yarısından fazlasını kendine mahsus yarma ve çevirme hareketleriyle birkaç saat içinde top ateşiyle batırdı. Geri kalanı gecenin bastırmasından yararlanarak kaçtı. Barbaros Hayrettin bu zafer üzerine tarihin en büyük deniz kumandanı kabul edildi. Venedikliler 300 000 altın savaş tazminatı vererek barış yaptılar. Daha sonra Fransa kralı I, François yardım istediği zaman Barbaros Nice şehrine gitti, V. Karl’ın oradaki donanmasını darmadağın ederek kralı kurtardı Türk gücünü bir defa daha dünyaya tanıttı. Barbaros Hayrettin, birçok zaferlerin yanı sıra Osmanlı devletine Cezayir ve Tunus’u kazandırdı; ayrıca uzun süre deniz egemenliğini elimizde tutmamıza yarayacak değerli amiraller yetiştirdi. 1546 yılının 4 temmuzunda İstanbul’da öldü; Beşiktaş sahilindeki türbesine gömüldü.