BABÜR ŞAH
(1483-1530)
300 yıldan fazla yaşayan Hint -Türk imparatorluğunun kurucusu büyük Türk hükümdarı. Babası Ömer Şah Mirza, Babür Şah Timur’un torunudur. Annesi Kutluğ Nigâr Hanım da Cengiz’in torunudur. Damarlarında bu iki büyük cihangirin adını taşıyan Babür’ün adı Türkçe «pars» anlamındadır.
Babür, babasının bir kaza sonucu ölmesi üzerine 10 yaşında Fergana tahtına oturdu. Çocuk yaşından başlayarak hayatı türlü serüvenlerle geçti. Başına gelen felâketler, kazandığı başarılar onu eşsiz bir insan haline getirdi.
Akrabalarıyla yaptığı savaşlar sonunda 1501’de tahtından oldu. Yanındaki küçük bir birlikle Afganistan’a giderek Kabil‘i aldı (1504). Daha sonra da Hindukuş’la Gazne arasındaki araziyi komutanları ve askerleri arasında paylaştırdı. Babür Şah Özbek istilâsından kaçanları da bura ya yerleştirdi. Böylece Hindistan‘ı ele geçirmek için çok iyi bir karargâh kurmuş oldu. Babür 1524 yılında Pencab’a girdi. 1526’da Delhi’yi aldı ve kendini Hint padişahı ilân etti. Agra’yı, Allahâbâd’ı, Güvalyar’ı fethetti. Nihayet 1528’de kuzey Hindistan’ın fethini tamamladı. Ülkeyi medeniyet eserleriyle zenginleştirip güzelleştirmek için büyük çabalar harcadı. Hindistan’da yeni bir uygarlık kurdu, Türk mimarlarına ülkeyi imar ettirdi.
Babür merhametli bir insandı, boş yere kan dökmeyi sevmezdi; ama gerekince en ağır cezaları vermekten de çekinmezdi.
Babür’ün kurduğu Hint – Türk İmparatorluğu 1526’dan 1858’e kadar yaşadı. Daha sonra ülke İngilizlerin eline geçti.
Babür, büyük bir komutan olduğu kadar büyük bir şair ve yazardı. Çağatay lehçesiyle yazdığı şiirleri çok ünlüdür. Babürnâme adlı eseriyse Türk edebiyatının en değerli eserleri arasındadır.
