Aile
Toplum düzeni içindeki en küçük bütüne aile denir. Aile; anne, baba, çocuklardan kurulu küçük, fakat kuvvetli, bağları sağlam bir topluluktur. Bu topluluğu, bütün dinler, töreler kutsal sayarlar. Dünyanın her yerinde aile denilen kurum, yasalar tarafından korunur.
Eskiden, ilkel milletlerde ailenin kapsamı, anlamı şimdikinden daha genişti. Aile denince akla yalnız ana-baba, çocukların bulunduğu topluluk gelmiyor; uzak-yakın bütün akrabalar, hatta aşiretin bütünü düşünülüyordu. Akrabalar bir bakıma bugün de aile kavramına girmektedir.
Ailenin temeli anne, babadır. Evlenmeyle kurulan bu temele, zamanla çocuklar katılır; böylelikle aile kalabalıklaşır. Tek çocukları olan aileler bulunduğu gibi 2, 3, 4 ya da daha çok çocukları olan kalabalık aileler de vardır. Aile, aynı evde oturup bir arada yaşayan bir topluluktur. Dertleri, mutlulukları hemen daima ortaktır. Baba, ailenin başkanıdır. Genellikle yuvanın bütün dış işlerinden baba, iç işlerinden de anne sorumludur. Çocukların da aile yuvası içinde kendilerine göre, görevleri, sorumlulukları bulunmaktadır. Ana, baba ve çocukların birbirlerine karşı olan saygı, sevgi bağlılıkları, bağların en sağlamıdır. Aile, çocukların büyüyüp evlenmeleriyle genişler. Evlenerek ayrı bir aile kuran çocukların eski aileyle bağları devam eder. Ailenin böyle dal budak salmasından akrabalıklar doğar. Örnek olarak babayı alalım. Oğlunun, ya da kızının çocuklarının doğmasından sonra artık büyükbabalık sıfatını kazanır. Bir çocuğun büyükbabası, o çocuk için en yakın akrabadır, onlar bir çatı altında yaşamasalar bile, bir ailenin üyeleri sayılırlar. Doğan çocuk büyükbaba için torundur. Türklerde halk arasında büyük babaya dede denir. Çocuğun büyükbabası, anne tarafından da, baba tarafından da olsa, sadece büyükbaba diye anılır ama büyükannesi için biraz daha farklı bir deyim vardır: Türkçede annenin annesine anneanne, babanın annesine babaanne denmektedir. Gerek babaanne için, gerek anneanne için halk dilinde nine sözü kullanılır. Bir çocuğun babasının erkek kardeşleri, o çocuğun amcalarıdır. Çocuk da, amcalar için yeğendir. Çocuk için, babanın kız kardeşleri haladır. Annenin erkek kardeşlerine dilimizde dayı, kız kardeşlerine teyze denir. Çocuk, amcalar için olduğu gibi, bütün bu akrabalar için de yeğendir.
Aile kelimesinin bir de mecaz anlamı vardır; aynı iş, aynı amaç için birlikte çalışan, fakat akraba olmayan, kişilerin bütününe de mecaz olarak aile denir. Gazetenin yazı ailesi, öğretmenler ailesi sözlerinde olduğu gibi.
TÜRKLER’DE AİLE
Eski Türklerde karı ile kocanın hakları eşitti. Yalnız bir kadınla evlenilirdi. Sonraları, büyük yayılma hareketleri sırasında birden fazla kadın alsalar bile ilk eş evin gerçek sahibi sayılır, «Kuma» denen öbür eş, ilk hanımın yönetimi altında olurdu. Asya’daki eski Türk devletlerinde kadınlar da toplum hayatına karışırdı. Sonraları Müslümanlığın etkisi, zamanla kadını kapalı kalmaya yöneltti. Erkeklerin birden fazla evlenmesi yaygınlaştı. Cumhuriyet döneminde birden çok kadınla evlenme yasak edildi, kadınla erkek arasında tam bir eşitlik sağlandı.
