Ayasofya
En ünlü mimarlık anıtlarından biri İstanbul’daki Ayasofya‘dır. Fatih Sultan Mehmet 1453 yılında bu büyük Bizans kilisesini camiye çevirmiş; Ayasofya müze haline getirildiği 1935 yılına kadar cami olarak kalmıştır.
Ayasofya‘nın ilk defa M.S. 326’da yapıldığı kabul edilmekle beraber, bu yapı sonradan yıkılmış ve II. Konstantinos tarafından yeniden yaptırılmıştır. Ahşap çatılı bu kilise 404’te yanmış, 415’te yeniden yapılarak açılmıştır. Ayasofya532’de yine yanmış, 537’de tekrar açılmışsa da 558’de depremden büyük hasar görmüş, 562’de büyük bir törenle yeniden açılmıştır. Bundan sonra çeşitli tamirler gören yapıya Türkler tarafından çeşitli devirlerde minareler ilâve edilmiş, çok kuvvetli destek duvarlarıyla caminin ayakta durması sağlanmıştır. Ayasofya‘nın dört minaresinden tuğla olanın Fatih devrinde yapıldığı kabul edilir. İnce, zarif minare II. Bayezit zamanında, iki kalın minare de II. Selim zamanında Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Ayasofya 33 m çapmdaki kubbesiyle ünlüdür. Kubbenin yerden yüksekliği 55,6 m’dir.
