Asansör

İnsanları ve yükleri, bir binanın üst katlarına dikine çıkarıp indiren bir makinedir. Kullanılış şekillerine göre asansörler, insan ve yük asansörü diye ikiye ayrılabilir. Yapılış şekillerine göre ise, hidrolik asansör ve elektrik asansörü gibi çeşitlere ayrılırlar. Bugün dünyanın  büyük şehirlerindeki  yüksek binalar ancak asansörler sayesinde kullanılabilir hale gelmiştir.  Seksen, doksan katlı binaların üst katlarına bir iki  dakika içinde çıkabilen elektrikli  asansörlerin  yapılışı  basit, işlemesi de kolaydır.

Elektrikli asansörlerde sağlam, çelik bir halatın bir ucu asansör odasının tavanına, bir ucu da karşı ağırlık adı verilen bir ağırlığa bağlanmıştır. Asansör odası, kuyu gibi bir boşluğun içinde yukarı aşağı hareket eder. Halat bu boşluğun en yukarısında bir takım makaralardan yapılmış bir makara sistemi içinde dolaşır. Böylece, halatın makaralardan kayması da önlenir. Ağırlık arttıkça, halat makaraya daha sıkı sarılır. Demirden yapılmış olan karşı ağırlık, asansör odasının ve yolcuların ağırlığını dengeler.

Asansör odasına girilip kapılar kapandıktan sonra düğmeye basılır. Bunun üzerine, elektrik motoru harekete geçer. Halatın üzerine dolandığı makaralar dönmeye başlar. Halatın dönmesiyle asansör odası yukarı doğru çekilmiş olur. Odayı istenen yerde durduran bir fren donanımı vardır. Bu donanım, asansör odasını istenen katta durdurur. Asansör bozulsa da büyük  bir  tehlikeyle  karşılaşılmaz. Modern asansörlerde her çeşit güvenlik sağlanmıştır.

Çok eski çağlarda bile insanlar ağır yükleri kaldırmak için makinelerden yararlanmak istemişlerdir. Romalılar, M.Ö. 236 yılında yük kaldırmak için bazı makineler kullanıyorlardı. Ortaçağ’da da bazı manastırlarda, eşkıyalar ve yabancıların içeri girmemeleri için çıkrıkla işleyen bir çeşit asansör yapılmıştı. XVII. yüzyılda, Vale-yar adında bir Fransız mimarı “uçan sandalye” adını verdiği bir alet yapmıştı. 1835 tarihinde Frost ve Strutt adımda iki İngiliz yük makarası adı altında başka bir asansör çeşidi yaptılar. O günden sonra asansör gelişti, bugünkü halini aldı. Bugün büyük binalarda konforlu asansörler çalışmaktadır. Günümüzün gökdelenlerinde kullanılan asansörlerin hareket hızı, sıradan apartman asansörlerine göre çok fazladır. Bunlar 20-30 saniye içinde 30-40 kat yüksekliğe çıkabilirler.

Öte yandan yürüyen merdivenler, genellikle büyük mağazalarda, metro istasyonlarında, yer altı geçitlerinin giriş ve çıkışlarında, durmadan çalışan bir asansör görevi yapar.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir