DÜNYA SAATLERi
Dünya tam bir dönüşü 24 saatte yapar. Öğle vaktini güneşin en çok yükseldiği noktadan geçtiği zaman yani saat 12 kabul ettiğimize göre, kolaylıkla görebiliriz ki ayrı ayrı meridyenler üzerinde bulunan her yerin saat 12’si başka başka zamanlardadır. Burada saat 12 iken (yani güneş en yüksek noktasında iken) kimi yerde daha sabahtır, kimi yerde akşam, kimi yerde de gece yarısı. Demek ki her meridyende saat başka başkadır. Saat kavramını bu şekilde düşünürsek her meridyenin ayrı bir saat düzeni olması gerektiği sonucuna varırız. Örneğin, Ankara’daki saat 12 iken, Bolu’daki saat 12’den farklı olmalıdır. İşte buna yerel saat denir.
Yalnız böylesine bir başıboşluk bir ülkenin kendi içinde çeşitli güçlükler yaratır; ülkenin işleyişini aksatır. Bu düşünceyle ülkeler belli bir noktanın yerel saatini ülke içindeki bütün öteki yerlerin saati imiş gibi kabul ederler. Buna ulusal saat denir. 1925’e kadar bizde Ayasofya’dan geçen meridyenin saati ulusal saat idi. Öte yandan, uluslararası ilişkilerin çok artmış olduğu çağımızda her ulusun ayrı bir sisteme bağlı olması da güçlükler yarattı. Daha önce baş meridyen olduğunu söylediğimiz Greenwich (Griniç) meridyeninden başlamak üzere dünya saat dilimlerine bölündü; 24 dilim elde edildi. Her ülke bu dilimlerden birine yerleştirildi. Böylece dilim, saati kavramı ortaya çıktı. Bazı ülkeler bu sisteme katılmamışlardır; ama, büyük bir çoğunluk bu sistemin içindedir. Örneğin, İngiltere ile Türkiye arasında 2 dilim vardır; demek ki fark 2 saattir. Bazı geniş ülkelerde ülkeyi 3 ya da 4 saat dilimine bölmek gerekir, Amerika ve Rusya’da olduğu gibi.
Bu standart saatlerin yanında bazı ülkeler mevsimine göre çeşitli nedenlerden saatleri bir saat ileri ya da geri alırlar. Bu sisteme yaz saati uygulaması deniyor. Sebepler arasında hayatı güneşin doğuşuna ve batışına göre ayarlamak ve bazı ekonomik yararlar sağlamak da vardır.
İçinde bulunduğumuz yıllarda uluslararası işbirliği nedenlerinden bu söylediklerimizin ötesine gidildiği de görülmektedir. 1968 yılı içinde İngiltere ileride bir siyasal ve ekonomik birlik kurmak istediği öteki Avrupa ülkeleriyle aynı saate sahip olmak için zamanında ayarlama yapmış ve o ülkelerin saatini kullanmaya başlamıştır. Böylece bütün Batı Avrupa ülkelerinde tek saat kullanılmaya başlanacaktır.
