Hidrojen Nedir, Nasıl Elde Edilir, Nerelerde Kullanılır?
Hidrojen normal şartlarda gaz halinde bulunan bir elemandır. Renksiz, kokusuz bir gazdır. Ayrıca dünyadaki elemanların en hafifidir. Onun için eskiden balonların doldurulmasında kullanılırdı. Hava ile karışımı patlayıcıdır. Bu özelliği yüzünden balonlarda artık kullanılmamaktadır.
Çok az miktarda havada serbest olarak bulunur. Daha çok bileşikler halindedir. En önemli ve yaygın bileşiği sudur. (Suyun formülü H20) Suyun ağırlık bakımından % 11’i hidrojendir. Bundan başka bütün organik bileşiklerin içinde karbonla birlikte hidrojen vardır. Hidrojen, hayvansal ve bitkisel dokuların en önemli elemanlarından biridir. Karbonla yaptığı bileşiklerden akaryakıtlar, yanıcı gazlar elde edilir. Havagazının bileşiminde de hacim bakımından % 50 oranında hidrojen vardır.
Hidrojenin Elde Edilişi, Hidrojen Nasıl Elde Edilir?
Hidrojen çeşitli yollarla elde edilir.
1. Suyun elektroliziyle. — Suyun elektrik akımı ile elemanlarına ayrılmasına elektroliz denir. Bu işlem sonunda sudan hidrojen ve oksijen gazları açığa çıkar. Hidrojen katotta birikir.
2. Bazı metallere (sodyum, potasyum, lityum, stronsiyum, baryum gibi) normal sıcaklıkta su etki eder. Bu olay sonunda hidrojen açığa çıkar.
3. Endüstride bol hidrojen elde etmek için kok kömürü kullanılır. Kızgın kok kömürü üzerinden su buharı geçirilince hidrojenle karbon monoksit karışımı bir gaz açığa çıkar. Bu gaza su gazı denir. Su gazı soğutulup üzerine basınç uygulanınca hidrojen ayrılır; karbon monoksit sıvılaşır.
4. Bazı madenlere yüksek sıcaklıkta su etkiler; hidrojen açığa çıkar.
5. Soy olmayan madenler üzerine hidroklorik asit etkileyince gene hidrojen açığa çıkar.
Hidrojen Özellikleri
Tatsız, suda çok az eriyen bir gazdır. Atom numarası 1, atom ağırlığı 1,00797, yoğunluğu 0,071, kaynama noktası —252,7=C, ergime noktası —259,1 °C tır. Simgesi H ‘dir. Gözenekli yüzeylerden kolay geçer. Bu olaya yayılma (di-füzyon) denir. Parlak olmayan, soluk, mavi bir alevle yanar. Bu alevin sıcaklığı 1 500° C kadardır. 2 hacim hidrojenle 1 hacim oksijen karışımı alevle patlar. Bu yüzden bu karışıma patlayıcı gaz denir. Onun için hidrojenin yakıldığı yerlerde hava bulunmamalıdır.
Hidrojen Nerelerde Kullanılır?
Hidrojenin geniş bir kullanılma alanı vardır. Amonyak, kömürden benzin elde edilmesinde, organik bileşiklerin sentetik (yapay) olarak elde edilmesinde, sıvı yağların katı yağ ve margarine dönüştürülmesinde, oksijenle birlikte kaynakçılıkta kullanılır. Eskiden balonlar, zeplinler hidrojenle doldurulurdu. Hidrojen bombasının yapılmasında kullanılan deteryum, bir hidrojen bileşimi olan sudan elde edilir.
Hidrojenin, atom ağırlığı 2 ve 3 olan iki izotopu vardır. Bunlardan birincisine deteryum diğerine trityum denir. Deteryumun simgesi D, trityumun simgesi T’dir. Trityuma triton da denir. Deteryum ve trityum, hidrojen birleşiklerinde, (en çok suda) bulunur.
Hidrojen bombası yapımında kullanılan ve ağır su denen deteryum oksit (D20), sudan elde edilir.
Güzel cevap verilmiş yapanların ellerine sağlık
güzel yazı olmuş açıklamalarınız için teşekkür ederiz.