Cilt ve Ciltçilik
Kitaplara geçirilen, üzeri bez, deri gibi maddelerle kaplı kapak ve bunları yapma işi. Ciltçilik aslında bir sanattır. Günümüzde daha çok seri halinde yapıldığı için sanat özelliğini genellikle kaybetmişse de, yine işin sanatkârları çok güzel, sanat değeri olan ciltler yapmaktadırlar.
Cilt ve ciltçilikin çok eski bir geçmişi vardır. İlk kâğıdı Çinliler bulmuş, daha sonra Asya’daki Türkler kâğıt yapımını öğrenmişlerdir. Orhon kazıları sırasında bulunan bazı parçalar Türklerin ciltçilikte deri kullandığını göstermiştir. Göktürkler aynı zamanda deri üzerine madenî kalıplarla süs de basıyorlardı. Ne yazık ki, bu devrin ve daha sonraki devirlerin Türk ciltlerinden önemli örnekler kalmamıştır.
Türk ciltçilik sanatı Osmanlı imparatorluğu devrinde en yüksek noktaya çıkmış, her biri birer sanat eseri olarak paha biçilmez değerde ciltler yapılmıştır. Bunlar, bugün İstanbul’daki müze ve kütüphaneleri süslemektedir. Aynı şekilde Hıristiyan âleminde de çok değerli ciltler yapılmıştır.
Eski Türk ciltleri
1) kapak,
2) kitabın ağzını örten «sertap»,
3) kitabın içine bükülen «miklep» bölümlerinden meydana gelirdi. Kitabın forma dipleri elle dikilir, bunlar renkli «şîrâze» ile birbirine bağlanırdı.
Günümüzde, çok yüksek satışlar dolayısıyla makineleşen kitap endüstrisinde, artık ciltler de seri halinde, makineyle yapılmaktadır.
