BOYA
Çeşitli renk maddelerine boya denir. Boya, renk vermek, süslemek ya da korumak için eşyanın üstüne sürüldüğü gibi içine de katılabilir. Doğada bulunan birçok şey kendiliğinden renklidir. Ama kumaşları boyamak, renkli kitaplar basmak için insanların ayrıca çaba gösterip çeşitli boyayıcı maddeler bulması gerekmiştir. Boya eşyayı hava, su gibi dış etkilerden de korur. Ahşap bir tekne, kocaman bir gemi ya da uzun bir demir köprü boyanmadan kullanılmaya kalkılsa pek kısa zamanda çürüyerek işe yaramaz duruma düşer.
Boyalar elde edilişlerine göre üçe ayrılırlar:
1. — Doğal boyalar: Hayvanlardan, bitkilerin köklerinden ve meyvelerinden elde edilen boyalardır. İlk insanlar bile bu çeşit boyalar kullanmışlardır.
2. — Madensel boyalar: Bazı maden bileşiklerinden elde edilen boyalardır. İnsanlar eskiden beri madenlerden boya çıkarmayı bilmektedirler. Bunlardan, bitki ve hayvanlardan çıkarılan boyalardan daha iyi, solmaz renkler elde edilir.
3. — Yapma (sentetik) boyalar: Maden kömüründen elde edilen boya çeşitleridir. Maden kömürü kapalı fırınlarda ısıtılarak katranı ayrılır. Katran ısıtılır, çeşitli sıcaklıklarda ayrı bir boyanın ham maddesi elde edilir. Bunlar renksiz sıvılar ya da kristallerdir. Fenol böyle maddelerdendir. Bu kokulu hidrokarbonlardan boya yapımında kullanılan 500’e yakın aracı madde elde edilir. Aracı maddeler asitlerle ya da amonyak, alkol, klor ve hidrojenle birleştirilerek çeşitli boyalar yapılır. Bu yolla 5 000 çeşit boya elde edilebilir. Yapma boyalar ucuza mal olurlar.
İnsanlar binlerce yıldan beri boya kullanmaktadırlar. Yaptıkları eşyaları, evlerini, hatta kendi vücutlarını çeşitli renklerle boyamışlardır.
Yapma boya 1856’da bir İngiliz kimyacısı tarafından bulunmuştur. Rastlantıyla bulunan bu boya, anilin’den elde edilmiş mor renkli bir boyaydı. Bu yüzden, uzun zaman, yapma boyalara anilin boyalar denmiştir. Yapma boyalarla en çok ilgilenen ve boya endüstrisini geliştiren Almanlar olmuştur.
YAĞLI BOYA
Boyar maddelerin yağda ezilmesiyle ortaya çıkmış bir boyadır. Yağ, boyaya parlaklık ve dayanıklılık verir. Ressamlar tarafından da çok kullanılır. Ressamlar, eskiden, çeşitli renklerdeki killi top-, rakları bitki özsularıyla karıştırarak boya yaparlardı. Bu boyalara zamk katarak parlaklık verirlerdi. Boyaları yağla karıştırıp kullanmayı ilk bulanlar Hollandalı ressamlar olmuştur. Bu buluş uzun zaman gizli tutulmuş, başka ressamlara öğretilmemiştir.
